کد مطلب:49503 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » قرآن

كيفيت شكل گيري سوره هاي قرآني ، چگونه بوده است ؟

كيفيت شكل گيري سوره هاي قرآني در پاسخ به اين سوال لازم است نكاني رااشاره بكنيم : 1- بدون شك نظم و اسلوبي كه ميان كلمات و جملات وتراكيب آيات الهي به چشم مي خورد از وحي سر چشمه گرفته و هيچ انساني در آنها دخالتي نداشته است زيرا اسناد كلام به گوينده اي خاص ( خداوند ) غير از آن اقتصايي ندارد و اساسا اعجاز بودن قرآن هم جز اين را بر نمي تابدازاين رو تمام فرق اسلامي دراين باره اتفاق دارند ( ر .ك تلخيص التمهيد اثراستاد معرفت ج 1 ص 112 ) . 2- تاليف و تنظيم آيات ضمن هر سوره خاص براساس ترتيب موجود در بيشتر موارد بر وفق ترتيب نزول آن آيات محقق شده است يعني سوره با نزول بسم الله الرحمن الرحيم شروع شده و آيات كه نازل مي شد در مجموعه آن سوره جا مي گرفت گر چه اين كار به حسب نزول وبه صورت تدريجي آيه اي به دنبال آيه ديگر صورت مي گرفت اين شكل ادامه مي يافت تا وقتي كه بسم الله .... ديگري نازل مي گشت اين جا معلوم مي شد كه سوره به انتها رسيده و سوره جديدي در حال شكل گيري است اين ترتيب بندي آيات براساس ترتيب نزول آنها كه در اصطلاح علما ترتيب طبيعي گويند اولين عامل اساسي در فرايند ترتيب به شمار مي رود در كنار اين ترتيب طبيعي عامل ديگري هم در تنظيم آيات نقش ايفا مي كرد و آن راهنمايي پيامبر ( ص ) بود حضرت در مواردي نادر به اصحاب دستورمي فرمود كه فلان آيه را در سوره خاصي قرار بدهند مثلا پيامبر ( ص ) فرمود : جبرييل نزد من آمد و فرمود كه آيه ( ( ان الله يامر بالعدل والاحسان ) ) ار در سوره نحل ميان آيات استشهاد و آيت عهد قرار بده ، ( ر .ك الاتقان ، سيوطي ، ج 1،ص 62 ) . 3- ترتيب و تعيين جايگاه هر سوره در قرآن كريم ميان علمامساله اي اختلافي است گروهي معتقدند اين كار با نظارت پيامبر انجام گرفته ويك امر توقيفي است از جمله علامه خويي ، ( ر .ك علامه خويي ترجمه البيان ج 1 ص 336 ) و گروهي هم معتقدند اين عمل در زمان خلفا توسط اصحاب وبا سليقه آنها انجام گرفته است ، ( ر .ك علامه طباطبايي توجمه الميزان ج 12ص 174 ) . حاصل سخن اين كه مي توان از مطالبي كه در بند 1و 2 و 3 گذشت نتيجه گرفت ك نزول آيات اولا ) در يك مورد بر پيامبر نازل نمي گشت بلكه هنگام حاجت در طول 20 يا 23 سال نازل شد پيامبر ( ص ) به طور طبيعي هرآنچه كه بر ايشان نازل مي شد به مردم ابلاغ مي فرمود و مردم هم با شوق وذوق تمام آنها را يادداشت مي كردند و در حافظه هايشان جا مي دادند بنابراين اين گونه نبوده است كه پيامبر ( ص ) در يك مورد سوره اي همانند بقره راتلاوت بكند گذشته از آن پيامبر ما فوق بشر مادي است و توانايي او در اتصال به منبع لايزال الهي را نمي توان انكار كرد قرايت كل قرآن بر چنين كسي مشكل نيست تا چه رسد به قرايت سوره بقره حتي به گواه تاريخ حضرت در نمازسوره ها را تلاوت مي فرمود تا بيشتر در اذهان مردم جا بگيرد ازاين رو نه كوتاهي سوره دليل بر نزول بي وقفه آن است و نه طولاني بودن بر نزول تدريجي دليل مي باشد چگونگي زمان دقيق نزول آيات به طور روشن معلوم نيست تنها اين اندازه مشخص است كه آيات در عرض 20 يا 23 سال بر پيامبرنازل گشته است . ;